Esdorpenroute

De Esdorpenroute leidt je door het hart van de Achterhoek, langs essen en esdorpen. Zo’n 200.000 jaar geleden, in de voorlaatste ijstijd, bewoog een grote ijstong richting het zuiden. De zuidpunt van de gletsjertong was gespleten en aan de oostflank reikte de tong tot de lijn Lochem-Aalten. De bodem werd ver omhoog gestuwd en zo ontstond de Needse Berg en het kenmerkende essenlandschap van tegenwoordig.

Es

Een es is een hooggelegen akker en komt voor op zandgronden van Nederland. Al rond het jaar 1000 zochten de boeren de hoger gelegen plekken op om te wonen. Toentertijd was de Achterhoek namelijk een drassig veenlandschap, met veel moerassen. De hoger gelegen gebieden waren bedekt door stuifzand. De hoger gelegen gronden werden opgedeeld in percelen en onder de boeren verdeeld. Ondanks dat iedere boer zijn eigen perceel bezat, werden de percelen wel gezamenlijk bewerkt.

Neede

In het begin van de 20e eeuw was Neede in ons land bekend om de vruchtenjamfabriek van Tuinbouwmaatschappij ‘Gelderland’, opgericht in 1903. Helaas overleefde de fabriek de crisis van de jaren ‘30 niet en de fabriek werd gesloopt. Ter herinnering aan dit fruitverleden wordt jaarlijks de ‘Nationale Jammarkt’ gehouden, op de laatste woensdag van de zomervakantie in het centrum van het dorp. Op de markt is een grote collectie aan bijzondere jams en confituren te koop. Tijdens de markt wordt ook de verkiezing van de Jamkoningin gehouden. Zij is het ‘fruitigste’ meisje van het dorp en het gezicht van de jammarkt voor dat jaar.

Geesteren

Geesteren is ontstaan in 988 en was vroeger in de wintertijd niet bereikbaar, omdat de plaats veel lager lag in het veen- en moerasgebied. Dit stroomde ‘s winters vaak over. De hervormde kerk staat op het marktpleintje en is uniek in zijn soort, een van de weinige kerken met een zadeldak, waarbij er ook een trapgevel is. Ook heeft de kerk in plaats van twee windhanen één hen en één haan op de toren staan.

Gelselaar

Gelselaar is een zogenaamd essendorp, ontstaan doordat boerderijen bij elkaar werden gebouwd aan de voet van de omliggende hooggelegen zandgronden die ze bewerkten tot essen. Eén van de bekendste boerderijen is Erve Brooks. Omdat het omliggende gebied in de winter vaak overstroomde, werden in Gelselaar ganzen gehouden. Van hun veren werden donzen dekbedden gemaakt. Ter ere hiervan vindt ieder jaar in juli een ganzenmarkt plaats.

Needseberg

Van knooppunt 80 naar knooppunt 30 fiets je over de Needse Berg. Aan de rechterkant van de Bergweg, in de zandkuil, is een kies gevonden van een woudolifant, een olifant nog groter dan een mammoet.

Bekijk de fietsroute op https://achterhoek.nl/Esdorpenroute

Bron: Achterhoek.nl